Stephen King, „Dallas ‘63”

Dallas_6322 listopada 1963 roku zamordowano prezydenta Johna Fitzgeralda Kennedy’ego (JFK). Spekulacje dotyczące przyczyn zamachu na jego życie oraz potencjalnych sprawców i zleceniodawców tej zbrodni stanowią inspirację dla wielu książek, komiksów czy filmów. Podobnie rzecz ma się w przypadku powieści Stephena Kinga Dallas ’63, choć sam zamach wydaje się tylko pretekstem do opowieści o Ameryce przełomu lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych.

Jack Epping, nauczyciel angielskiego, zostaje wysłany w przeszłość z misją zapobieżenia zamachowi na prezydenta Kennedy’ego. Przez portal ukryty w spiżarni restauracji cofa się do 1958 roku i rozpoczyna realizację tej z pozoru szalonej misji. Przyjmując tożsamość George’a Ambersona rozpoczyna nowe życie w rzeczywistości zupełnie innej od współczesnej. Znajduje w niej pracę, przyjaciół, miłość, ale nie zapomina też o czekającym nań zadaniu…

Podróż w czasie okazuje się zgrabnym pretekstem umożliwiającym Kingowi powrót do czasów młodości. Lektura Dallas ’63 pozostawia czytelnika pod wrażeniem skrupulatności opisu Ameryki końca lat pięćdziesiątych i początku lat sześćdziesiątych. Być może jest to tylko wyidealizowany obraz dawno utraconej przeszłości, coś w rodzaju wspomnień z dzieciństwa (King był wtedy nastolatkiem). Nie zmienia to jednak faktu, że pejzaż ten jest niezwykle urokliwy i pokazujący Stany Zjednoczone tamtych czasów lepiej niż niejedno historyczne opracowanie. Lektura Dallas ’63 pozwala niemalże poczuć zapach i smak minionych lat.

Ważnym wątkiem w powieści Stephena Kinga są także podróże w czasie oraz konsekwencje potencjalnych zmian przeszłości. Co by się stało, gdyby JFK przeżył? Jak wpłynęłoby to na losy świata? Czy podróżując w przeszłość należy pozostać jedynie biernym obserwatorem, czy wolno ingerować w bieg wydarzeń? Czy przeszłość pozwoli, aby ją zmieniać? I w końcu, czy można w niej pozostać, odrzucić współczesność w imię miłości lub obowiązku? King bardzo sprawnie porusza się po filozoficznych aspektach dotyczących podróży w czasie, jak i samego działania czasu. Nie udziela jednoznacznych odpowiedzi, jednak ostanie rozdziały książki pokazują, że zmiany uważane za dobre, niekoniecznie muszą przynieść pozytywne skutki.

Dallas ’63 krąży także wokół różnych spiskowych teorii związanych ze śmiercią prezydenta Kennedy’ego. Jack Epping próbując zapobiec zamachowi musi przyjrzeć się potencjalnym sprawcom zbrodni i ocenić prawdziwą naturę zagrożenia. Wydaje się, że King stawia raczej na opcję samotnego strzelca.

Powieść Kinga ma też ważnego bohatera drugoplanowego, postać często pomijaną w różnych tekstach kultury poświęconych zamachowi na JFK. Autor Dallas ‘63 bardzo dużo miejsca poświęca osobie Lee Harveya Oswalda, którego postać najczęściej przywoływana jest w momencie dokonywania zamachu. King pokazuje barwne życie zabójcy prezydenta, jego dojrzewanie do swojej mrocznej roli. King stroni od banalizacji jego postaci, pokazując wiarygodny portret człowiek, który zmienił Stany Zjednoczone.

Samemu prezydentowi King nie poświęcił zbyt wiele miejsca. Jego postać stanowi jedynie punkt odniesienia dla toczących się w powieści wydarzeń. To on jest przyczyną swoistego powrotu do przeszłości oraz jego konsekwencji dla życia bohaterów.

Kingowi udała się rzecz trudna. Stworzył wspaniałą panoramę Stanów Zjednoczonych lat przełomu, opisał radości i obawy ówczesnych Amerykanów. Jego gawędziarki styl, znajomość małomiasteczkowej mentalności oraz własne wspomnienia pozwoliły mu wiarygodnie pokazać tamten świat. Myślę, że ta powieść ma szansę stać się jednym z ważniejszych portretów ówczesnego amerykańskiego społeczeństwa. Nie ma wątpliwości, że warto się z nim zapoznać, zwłaszcza że serial na podstawie tej powieści jest w drodze.


Stephen King, Dallas ’63, przeł. Tomasz Wilusz, Prószyński i S-ka, Warszawa 2011.

Możesz również polubić…

1 Odpowiedź

  1. 6 stycznia 2016

    […] Ur. Opowiadanie, a właściwie mini-powieść o zagrożeniach, jakie niesie ze sobą nowoczesna technologia. Źródłem tajemnicy okazuje się różowy Kindle, który zawiera między innymi informacje o przyszłości… Opowiadanie to porusza podobne problemy, co znakomita powieść Dallas ’63. […]

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.