Batman: Sekta

Każdy komiks jest choćby w pewnym stopniu uwikłany w polityczne dyskursy czasów, w których został stworzony. Może też z czasem zyskać bardziej uniwersalny charakter, jeśli jego treść dotknie tematyki, która trafnie ukaże prawdziwe oblicze ludzkiej natury czy społecznych lęków. Twórcom komiksu Batman: Sekta udało się przyjrzeć pewnym mechanizmom, które mogą zachwiać demokratycznym społeczeństwem.

Batman spotkał na swojej drodze niezwykle wymagającego przeciwnika. Diakon Blackfire, charyzmatyczny przywódca religijny, przy pomocy swoich zwolenników rekrutujących się spośród bezdomnych mieszkańców Gotham zaczyna wyręczać Batmana w jego działaniach. Co więcej ,stara się przeciągnąć Mrocznego Rycerza na swoją stronę, co nawet do pewnego stopnia mu się udaje. Czy Batmanowi uda się przejrzeć plany tajemniczego przeciwnika? Czy uda mu się ocalić ukochane miasto?

Jim Starlin (scenariusz) i Bernie Wrightson (rysunki) stworzyli przejmującą opowieść o sposobach politycznego manipulowania ludźmi, których porzucił główny nurt życia społecznego i politycznego. Diakon Blackfire stworzył atrakcyjną, acz w pełni populistyczną ideologię, dzięki której udaje mu się przejąć dusz ubogiej części populacji Gotham. Iluzja bezpieczeństwa, którą mami mieszkańców metropolii wraz z religijną podbudową ukazującą jego działania jako fundament odkupienia, pozwala mu realizować swoje polityczne plany. Religijny fundamentalizm połączony z populistyczna ideologią i działaniami okazuje się ideologicznym koktajlem mogącym załamać wiarą w demokratyczny ustrój.

Jak napisał we wstępie do tomu Batman: Sekta Jim Starlin jego opowieść była inspirowana ruchami społecznymi, które w latach osiemdziesiątych odwoływały się do haseł przypominających moralną panikę lat pięćdziesiątych dwudziestego wieku wymierzoną w między innymi w komiksy. Doprowadziła on do wprowadzenia przez wydawców komiksowych mechanizmu autocenzury, który ograniczył możliwości artystycznej ekspresji w tym medium. Każda zaś forma cenzury godzi w podstawowe prawo jednostki do wolności słowa i opinii.

Dzieło Starlina i Wrightsona czytane u progu trzeciej dekady dwudziestego pierwszego wieku jawi się jako przestroga przez populistycznymi tendencjami w demokratycznych społeczeństwach dotkniętych kryzysami. Współczesne społeczeństwa zdają się łatwo ulegać retoryce dającej nadzieję na zaspokojenie wszelkich lub nawet tych podstawowych potrzeb. Z kolei atmosfera moralnej paniki, stygmatyzacji wybranych grup społecznych czy piętnowanie pozornej nieefektywności władz utożsamianych z elitami stanowią fundament, na którym można rozpocząć zmianę społeczno-politycznej rzeczywistości.

Rysunki Berniego Wrightsona fantastycznie oddają atmosferę osaczenia, które staje się udziałem głównego bohatera. Walczący z własną porażką oraz wpływem narkotyków Batman nie jest momentami w stanie odróżnić rzeczywistości od sennych mar, co wspaniale podkreślają rysunki Wrightsona. Znany między innymi z Opowieści makabrycznych (do scenariusza Stephena Kinga) rysownik przywołał także styl typowy dla komiksów grozy lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku, co tylko wzmacnia jego polityczną wymowę.

Batman: Sekta to instygująca społeczno-polityczna opowieść osadzona w świecie Batmana. Trudno podczas lektury uniknąć pewnych skojarzyć ze starszą o kilka lat mini-serią Powrót Mrocznego Rycerza Franka Millera (choćby obecnością licznych gadających głów), jednak seria ta nie powtórzyła sukcesu wspomnianego dzieła. Warto więc przyjrzeć się tej trochę zapomnianej opowieści, bo ma ona czytelnikowi całkiem sporo do zaoferowania.

Batman. Sekta (Batman: The Cult), scen. Jim Starlin, rys. Bernie Wrightson, tłum. Tomasz Sidorkiewicz, DC Black Label, Egmont Polska, Warszawa 2021.