Partyzanci. Wydanie zbiorcze, t. 1

Czy pamiętacie filmy takie jak Bitwa nad Neretwą, Operacja użycka, Życie za życie, Walter broni Sarajewa czy Partyzancka eskadra? Wszystkie one opowiadają o losach dzielnych jugosłowiańskich partyzantów walczących z Niemcami podczas II wojny światowej. Scenariusze do dwóch ostatnich spośród wymienionych filmów napisał Đorđe Lebović, który jest także autorem scenariuszy do czterech komiksów zebranych w pierwszym tomie zbiorczego wydania Partyzantów.

Partyzanci to komiksy początkowo drukowane w byłej Jugosławii cotygodniowym cyklu na ostatniej stronie pisma „Svijet”. Ukazały się one potem jako oddzielne epizody. A teraz możemy sięgnąć po pierwszy z trzech zaplanowanych tomów wydania zbiorczego tej serii.

Pierwszy tom zawiera cztery historie: Konwój do El-Shatt, Sektor F-4, Żelazna brama, Oddział dywersyjny „Y”. Ich głównymi bohaterami są brytyjski major Dragon oraz jugosłowiańska partyzantka Skierka. Współpracują oni podczas licznych dywersyjnych operacji przeciw armii niemieckiej, za równo na lądzie jak i na morzu. Początkowa nieufność pary bohaterów zostaje dość szybko przełamana i zamienia się w lojalną współpracę, a może nawet coś więcej…, choć zostało to zaledwie delikatnie zasugerowane w ostatniej z zawartych w niniejszym tomie opowieści.

Zamieszczone w Partyzantach opowieści to pełnokrwiste wojenne historie, pełne walk, trudnych wyborów, obfitujące w zdrady oraz bohaterskie czyny. Bohaterscy żołnierze brytyjscy oraz jugosłowiańscy partyzanci zaprezentowani są jako dzielni i prawi, choć nie pozbawieni słabości ludzie. Także wśród nich zdarzają się czarne owce wspomagające nazistów. Z kolei Niemcy zostali sportretowani w jednoznacznie negatywnym świetle, jako stosujący metody walki niezgodne z międzynarodowymi konwencjami (wyjątek stanowi tu komendant obozu dla alianckich jeńców wojennych pojawiający się w Żelaznej bramie). Jednak takich lekkich propagandowych wtrętów nie ma w tych komiksach zbyt wiele.

Scenariusze, które napisał Đorđe’a Lebović, zilustrował Julio Radilović – Jules. Jego realistyczny rysunek znakomicie oddaje realia pola walki, a przede wszystkim piękno krajobrazów byłej Jugosławii.

Partyzanci to kawałek solidnego komiksu wojennego. Trochę innego od tego, do jakiego przyzwyczaiła nas amerykańska popkultura, czy brytyjskie picture libraries takie jak Commando.

Partyzanci. Wydanie zbiorcze (Partizani Integrale tom 1), scen. Đorđe Lebović, rys. Julio Radilović – Jules, t. 1, tłum. Robert Lipski, Elemental, Warszawa 2015.